Պատմվածքը Հենդոյի մասին էր, որը չեր կարողանում սովորել։ Նա միայն լավ էր աշխատանք առարկայից։ Մի օր ուսուցիչը ասում է, որ նրա գնահատականը երկուս է Հենդոն զայրանում է և գնում դպրոցից։ Պատմվացքը ուզում է ասել, որ եթե մարդուն չգնահատես նա կհեռանա քո կյանքից։

AB+BC+AC=28 սմ

P=28 սմ

2X+2X+X=55 դմ

5X=55 դմ

X=55:5=11 դմ

X=11 դմ

2X=22 դմ

10, 20, 25

30:6=5

30+15+20=66

P=66

1. Երկուխմբի գոյականների հոգնակին կազմի´ր և օրինաչափությունը բացահայտի´ր:

Օրինակ`

Դասագիրք- դասագրքեր, վիպագիր- վիպագիրներ:

Ա.Դասագիրք-դասագրքեր, հեռագիր-հեռարքեր, արոտավայր-արոտավայրեր, լրագիր-լրագրեր, ծառաբուն-ծառաբներ, մրգաջուր-մրգաջրեր, մրջնաբույն-մրջնաբույներ, ծաղկեփունջ-ծաղկեփնջեր, միջնապատ- միջնապատեր:

Բ.Վիպագիր-վեպագրեր, մեծատուն-մեծատներ, զինակիր-զինակրեր, ժամացույց-ժամացույցներ, կողմնացույց-կողմնացույցներ, երգահան-երգահաններ, քարահատ-քարահատներ, պատմագիր-պատմագրեր, քանդկագործ-քանդակագործներ։

1. Փակագծումտրված բառերը դարձրո´ւ հոգնակի և գրիի´ր կետերի փոխարեն:

Ամերիկացի-(վիճակագիր) պարզել են, որ օրվա ընթացքում ամենաշատը քայլում են….(անասնապահ) ու….(հողագործ):  Երկրորդ տեղում գյուղական…..(նամակատար ) են: Հաջորդը…( մատուցող) ու  բուժքույր… են: Նրանցից  զգալիորեն քիչ են քայլում…(ոստիկան),…(հետախույզ) ու  (պահակ): Ամենից քիչ քայլում են…(նահանգապետ) ու…(նախարար):

Ամերիկացիների-վիճակագրերը պարզել են, որ օրվա ընթացքում ամենաշատը քայլում են անասնապահները ու հողագործները: Երկրորդ տեղում գյուղական նամակատարներն են: Հաջորդը մատուցողներնեն ու  բուժքույրներն են: Նրանցից  զգալիորեն քիչ են քայլում ոստիկաններն հետախույզներն ու պահակներն: Ամենից քիչ քայլում են նահանգապետերն ու նախարարներն:

1. Տրված գոյականները դարձրո´ւ հոգնակի և տեղադրի´ր նախադասությունների մեջ:

Կետորս, բանաձև, հրացան, նավապետ, շնաձուկ, ժամացույց:

Բոլոր…էլ երազում են չբացահայտված կղզիներ գտնել:

Մեզ ասացին, որ բոլոր…հետ են ընկել, ու ոչ մեկը նույն ժամը ցույց չի տալիս:

Ասում են, որ…արյան հոտն է հրապուրում:

Այդ տարածքում աշխատող… հետևում էին կետին ու վախենում էին ,թե ևս մեկին այնուամենայնիվ կվնասի:

Ցուցադրվող…այդ նույն զինագործի որդիներն ու թոռներն էին սարքել:

Բոլոր նավապետերն էլ երազում են չբացահայտված կղզիներ գտնել:

Մեզ ասացին, որ բոլոր ժամացույցներն հետ են ընկել, ու ոչ մեկը նույն ժամը ցույց չի տալիս:

Ասում են, որ շնաձկներին արյան հոտն է հրապուրում:

Այդ տարածքում աշխատող Կետորսներն հետևում էին կետին ու վախենում էին ,թե ևս մեկին այնուամենայնիվ կվնասի:

Ցուցադրվող հրացաններն էին այդ նույն զինագործի որդիներն ու թոռներն էին սարքել:

1. . Փակագծում  տրված բառերը  դի´ր  պահանջվող  թվով:

Սպիտակ…ը (արագիլ) …ում  (աշխարհ) շատ տարածված…  (թռչուն ) է:

Հայաստանում շատ է հանդիպում Եղեգնաձորի, Վայքի և Աշոցքի…ում (շրջան):  Չվող (թռչուն) են՝…  (կտուց) ու …(ոտք)՝ վառ կարմիր: Բնակվում են…ով(զույգ) ու …ով  (գաղութ):  …ը (բույն) տեղադրում են …ի (շենք)…ին (տանիք),մետաղյա կամ բետոնե բարձր…ին (սյուն) և նման այլ …ում (տեղ): …(մարդ) սիրում են նրանց …ի (թռիչք) …ը (հանգստություն),…ի (թև)  ու խոր …(թափահարում):

Սպիտակ արագիլը աշխարհում շատ տարածված թռչուն է:

Հայաստանում շատ է հանդիպում Եղեգնաձորի, Վայքի և Աշոցքի շրջանում :  Չվող թռչուններ են՝ կտուցով ու ոտքերով՝ վառ կարմիր: Բնակվում են զույգերով ու գաղութներով:  Բները տեղադրում են շենքերի տանիքներին մետաղյա կամ բետոնե բարձրսյուներին և նման այլ տեղերում։ Մարդիկ սիրում են նրանց թռիչքի հանգստությունը թևերի ու խոր թափահարումը:

2. Բացատրի´ր հոգնակի թվով դրված հավաքական գոյականները և դրանցով նախադասություններ կազմի´ր:

Օրինակ`

Հոտեր- ոչխարների խմբեր:

Ոչխարները արածում էին դաշտում։

Ժողովուրդներ-մարդկանց խմբեր։

Կանգառում մարդկանց խմբեր էին հավաքվել։

Բանակներ-զինվորների խմբեր։

Մարտի դաշտում զինվորների խնբեր էին գուտակվել։

Դասարաններ-աշակերտների խմբեր։

Աշակերտների խմբերը լքեցին դասարանները։

Երամներ-թռչունների խմբեր։

Թռչունների խմբեր երամ կազմեցին և տռչեցին տաք երկրներ։

3. Փակագծում  տրված բառերն  ու դերանունները գրի´ր  համապատասխան թվով (եզակի կամ հոգնակի) և օրինաչափությունը  բացատրի´ր:

Արհեստավորների միությունը շատ խիստ էր իր անդամների վրիպումների նկատմամբ:

Ժողովո՞ւրդն է ստեղծում անհատի փառքը, թե՞ անհատը՝ նրա:

Երկրի օդային նավատորմը հնացել է։

Դրա նորոգման ծախսերը շատ մեծ գումարներ են կազմում:

Ի՞նչ սպասելիք ունես այդ ամբոխից. Նրանք դեռ կազմակերպվելու փորձ չի անում:

Ո՞վ է պաշտպանում ժողովրդին, երբ նրանց վտանգ է սպառնում:

1. Տրված գոյականները երկու խմբի բաժանի´ր:

Մարմին, մշակույթներ, նյութեր, շարժում, ժամանակ, մարմիններ, ճանապարհ, օրացույցներ, դաշտ, շարժումներ, նյութ, դաշտեր, մշակույթ, ճանապարհներ, ժամանակներ, օրացույց:

1. Մարմին, շարժում, ժամանակ, ճանապարհ, դաշտ, նյութ, մշակույթ, օրացույց:
2. մշակույթներ, նյութեր, մարմիններ,օրացույցներ, շարժումներ, դաշտեր,  ճանապարհներ, ժամանակներ:

Ստեղծագործությունը շատ հետաքրքիր էր։ Պահակը շատ դաժան վարվեց երեխայի հետ, որ այդ սառնամանիքին չթողեց երեխային մտնել դպրոց։ Ինձ թվում է ավելի լավ է օգնել մարդկանց քան մարդկանց կյանքը սարքել դժողք։

1. Տրվածգոյականները դարձրո´ւ հոգնակի և բացատրի´ր օրինաչափությունները:

Ա. Ձև-ձևեր, արտ-արտեր, հարց-հարցեր, սարք-սարքեր, զենք-զենքեր, դեզ-դեզեր, օր-օրեր: Ավելացավ եր վերջավորությունը։

Բ. Երկիր-երկրներ, տարի-տարիներ, գնացք-գնացքներ, նվեր-նվերներ, վայրկյան-վայրկյաններ, ուղևոր-ուղևորներ: Ավելացավ ներ վերջավորությունը։

Գ. Թոռ-թոռներ, դուռ-դռներ, մումկներ, ձուկ-ձկներ, լեռ-լեռներ, բեռ-բեռներ: Ավելացավ ներ վերջավորությունը։

Դ.  Աստղ-աստղեր, արկղ-արկղեր, վագր-վագրեր, անգղ-անգղեր, սանր-սանրեր:

Ավելացավ եր վերջավորությունը։

2. Յուրաքանչյուրբառի  իմաստն արտահայտի՛ր բառակապակցությամբ. գտի՛ր  երկու խմբի բառերի նմանությունն ու տարբերությունը:

Ա.Դասագիրք, հեռագիր, արոտավայր, լրագիր, ծառաբուն, մրգաջուր, մրջնաբույն, ծաղկեփունջ, միջնապատ:

Մայրենիի դասագիրք, կարևոր հեռագիր, հեռու արոտավայր, շաբաթական լրագիր, հաստ ծառաբույն,  սառը մրգաջուր, թաքնված մրջնաբույն, գեղեցիկ ծաղկեփունջ, երկար միջնապատ

Բ.Վիպագիր, մեծատուն, զինակիր, ժամացույց, կողմնացույց, երգահան, քարահատ, պատմագիր, քանդկագործ:

Հայտնի վիպագիր, մեծատուն մարդ, զինակիր զինվոր, ձեռքի ժամացույց, փոքր կողմնացույց, վատ երգահան, լավ քարահատ, երիտասարդ պատմագիր, տաղանդավոր քանդակագործ։

Երկու խմբերում բառերի նմանությունը կայանում է նրանում, որ բառերը  բազմավանկ են։ Իսկ տարբերությունը այն է,որ առաջին խմբում միայն ինչ հարցին պատասխանող բառեր են, իսկ երկրորդում կան ով և ինչ հարցերին պատասխանող բառեր։

Ա) Ո՞րն է հեքիաթի  արժանիքը (արժանիքները): Ընտրե՛ք տարբերակներից մեկը (մի քանիսը) և հիմնավորե՛ք։ Որոնք չեք ընտրում, հիմնավորե՛ք՝ ինչո՛ւ չեք ընտրում։

Սյուժեն հետաքրքիր է։-  այո,

Պատկերավորման միջոցները շատ են- այո պատկերավորումները շատ է

Արտահայտված գաղափարը հետաքրքիր է-այո

Պատմելու ոճը հետաքրքիր է-այո, ինձ այն դուր եկավ

Հեքիաթի կերպարները ամբողջական են և համոզիչ-ոչ քանի որ կերպարները լրիվ չէին բացահայտվում

Հեքիաթում տեղեկատվություն կա հդկացիների կյանքից։- ոչ քանի որ այսպիսի բան չի կարող լինել

Հերոսները անձնավորված են, և դա հետաքրքիր է դարձնում հեքիաթը-այո քանի որ անձնավորված էին

Բ) Սա պատմություն էր ջրաշուշանի մասին։ Օգտագործելով պատկերավորման միջոցներ՝  մի այլ պատմությո՛ւն հորինեք բնության որևէ երևույթի, ծառի, ծաղկի, կենդանու, թռչունի կամ  ինչի մասին ուզում եք։

Հեռավոր երկրում ամեն տարի հրաշք էր կատարվում՝ «անապատի ծաղկումը»։ Սովորաբար դաժան ու անկենդան այս երկիրը հանկարծ վերածվեց գույների օվկիանոսի։ Ամեն ինչ սկսվեց գարնան առաջին անձրեւներից՝ ջուրը թափանցեց չոր հողի մեջ՝ արթնացնելով հազարավոր սերմեր, որոնք քնած էին ավազի շերտի տակ:

Մի քանի օր անց, երբ արևը նորից բարձրացավ հորիզոնից, անապատը կենդանացավ։ Հազարավոր գունավոր ծաղիկներ ծածկել են ավազաթմբերը՝ գունավորված կարմիր, դեղին և մանուշակագույն արդյունքներով: Տեղի բնակիչները գիտեին, որ այս հրաշքը կտևի ընդամենը մի քանի շաբաթ, մինչև խոնավության վերջին կաթիլը գոլորշիացվի, և աշունը նորից լռեց ու խստացավ։

Կախարդական պահ էր, երբ հիշեցինք, որ նույնիսկ ամենավերջում շապիկը ծածկում է մի կյանք՝ պատրաստ իր կարճ, բայց պայծառ տոնակատարությանը։

Ո՞րն է ստեղծագործության ասելիքը, շարադրի՛ր մտքերդ:

Ստեղծագործության ասելիքը այն է, որ պետք է վայելել կյանքի ամեն մի ակնթարթ։Պետք չէ միայն հարստության մասին մտածել։ Պետք է չխափել, և խոստացածտ կատարել։

1. Գործողությանանունը դարձրո՛ւ այդ գործողության հետ կապված առարկայի անուն: Գրի՛ր գործածված ածանցները:

   Քերել-քերիչ

Գրել-գրիչ

Կապել-կապիչ

Քամել-քամիչ

Թակել-թակիչ

Բացել-բացիչ

Գործել-գործիչ

Խաղալ-խաղալիք

Ուտել-ուտելիք

Խմել-խմիչք

Հագնել-հագնելիք

Ձգել-Ձգիչ

Փակել-փակիչ

Խթանել-խտանիչ

փաթաթել-փաթաթիչ

Զսպել-զսպիչ

Ջնջել-ջնջիչ

Ծածկել-ծածկիչ

Օրորել-օրորոց

2.Շարքի բոլոր բառերը բացի մեկից, նույն ձևով են կազմված: Գտի՛ր օրինաչափությանը չենթարկվող բառը:

ա) Տնային, մարդկային, տղային, կապկային, լեռնային:
բ) Ձգան, փական, իշխան, ձկան, վիպասան:
գ) Պապոնք, մերոնք, ձերոնք, զարթոնք, հոնք:
դ) Համառորեն,տնօրեն, վեհորեն անսրտորեն, մարդկայնորեն:

3. Տրվածարմատներով բաղադրյալ (բարդ և ածանցավոր) բառեր կազմի՛ր` դրանք դնելով նոր բառերի սկզբում,  վերջում:

   Ձեռք-ձեռնոց, անձեռ

Հյուր-հյուրատուն,

Հույս-հուսահատել, անհույս

Վերջ-վարջաբան, անվերջ

գետ(գիտ) գետ-տգետ, գիտուն